Skąd się biorą wzdęcia brzucha i nadmierne gazy
coladmin
16 lutego 2023Czasami widać nawet gołym okiem, że w brzuchu zbiera się nadmiar gazów. Ich objawem jest nie tylko zwiększenie objętości jamy brzusznej, ale także dolegliwości bólowe. Co jest przyczyną uciążliwych wzdęć i jak odgazować jelita, by poczuć ulgę?
Czym są wzdęcia brzucha?
Wzdęcie to efekt nadmiernej ilości gazów jelitowych. Ich obecność w układzie trawiennym nie jest niczym dziwnym – fizjologicznie ich objętość wynosi około 200 ml, a dodatkowo około 600 ml jest codziennie wydalane w postaci wiatrów. Gazy te pochodzą głównie z procesów fermentacyjnych zachodzących w jelicie, ale w ich skład wchodzi także powietrze połykane podczas jedzenia.
Wzdęcia są zwykle subiektywnym odczuciem wynikającym z nadprodukcji gazów jelitowych. Mogą być bolesne, ale jeśli występują sporadycznie i krótkotrwale, nie powinny być powodem do zmartwień.
Jeśli jednak uczucie wzdętego brzucha pojawia się regularnie lub towarzyszy przewlekle, wtedy warto skonsultować ten problem z gastrologiem, gdyż może świadczyć o poważnych problemach jelitowych.
Warto wiedzieć, skąd właściwie biorą się wzdęcia. Przyczyną takiego stanu rzeczy może być zła dieta, gwałtowne połykanie powietrza lub spożywanie napojów gazowanych. Gdy dolegliwości mają charakter nawrotowy, można podejrzewać, że wywołują je choroby ze strony przewodu pokarmowego.
Wzdęty brzuch — przyczyny nadmiernych gazów
Wzdęcia są najczęściej spowodowane krótkotrwałymi zaburzeniami trawienia, wynikającymi z błędów żywieniowych. Na zwiększenie objętości gazów jelitowych mogą wpłynąć zarówno konkretne produkty wzdymające czy potrawy zawarte w diecie (np. rośliny kapustne, strączkowe i cebulowe, napoje gazowane), jak również niedbały sposób jedzenia, obfite, ciężkostrawne posiłki czy spożywanie posiłków w pośpiechu, co powoduje zwiększone zasysanie powietrza do żołądka.
Często powtarzające się uczucie rozdętego brzucha, pojawiające się pomimo braku w diecie potencjalnie wzdymających potraw, mogą świadczyć o zaburzeniach, takich jak:
- nietolerancje pokarmowe,
- choroby jelit (choroba Leśniowskiego-Crohna, wrzodziejące zapalenie jelita grubego, zespół jelita drażliwego),
- zatrucia pokarmowe,
- choroby pasożytnicze (lamblioza),
- zaburzenia trzustkowe (zapalenie lub rak trzustki, nieprawidłowości wydzielnicze trzustki),
- choroby OUN,
- marskość wątroby.
Jeśli wzdęcia są częste, bolesne i towarzyszą im dodatkowe objawy (bóle brzucha, nieprawidłowe stolce, utrata masy ciała), należy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem w celu poszerzenia diagnostyki.
Zobacz też: Gazy i wzdęcia w jelitach – przyczyny i sposoby na wzdęty brzuch
Jakie są objawy wzdęć?
Warto znać konkretne objawy dolegliwości, by nie pomylić jej z inną przypadłością. W przypadku wzdęć występują:
- nabrzmiały, twardy brzuch;
- uczucie pełności;
- wrażenie tzw. „przelewania się” zawartości żołądka;
- nadmierne oddawanie gazów;
- ból brzucha.
W niektórych przypadkach pacjenci zmagają się też ze zgagą. Co ważne, powyższe symptomy mogą być objawem choroby. Jeżeli występują często i widocznie pogarszają jakość życia, należy zasięgnąć opinii lekarza. Specjalista przeprowadzi dokładny wywiad, a w razie potrzeby również badania, takie jak USG brzucha.
Co pomaga na wzdęty brzuch — sposoby radzenia sobie z uciążliwymi gazami
Już nawet drobne zmiany w codziennej rutynie mogą zredukować wzdęty brzuch. Kluczowe są: prawidłowa dieta, zdrowe nawyki żywieniowe i regularna aktywność fizyczna. Nie można zapominać też o wypuszczaniu gazów. Oto metody zmniejszające dolegliwości wzdęć, które można wprowadzić od zaraz!
Prawidłowa dieta
Dieta przy wzdęciach powinna uwzględniać wzbogacenie go o wybrane produkty. Ich skład sprawia, że w jelitach nie tworzą się nadmierne skupiska gazu. Aby likwidować wzdęcia, można jeść np.:
- nabiał: kefiry, maślanki, jogurty;
- otręby pszenne;
- chude mięso;
- sałatę;
- ziemniaki.
Osoby regularnie zmagające się z uczuciem wzdętego brzucha powinny zrezygnować z tłustych, ciężkostrawnych posiłków. Są one dłużej przetwarzane przez organizm, a ich resztki często pozostają w przewodzie pokarmowym człowieka. Wówczas może dochodzić do nadmiernej fermentacji, która powoduje zwiększone powstawanie gazów.
Czego jeszcze warto unikać? W diecie na wzdęty brzuch nie powinny pojawić się, m.in.:
- rośliny strączkowe;
- niektóre owoce, np. banany, morele, jabłka, śliwki;
- wybrane warzywa: kapusta, brokuły, cebula, szparagi;
- artykuły zawierające ksylitol lub sorbitol;
- ciemne pieczywo.
Istotna będzie również rezygnacja z niektórych przyjemności. Osoby zmagające się z nadmiernym oddawaniem gazów powinny wyeliminować napoje gazowane i gumę do żucia.
Częste uczucie wzdęcia może być spowodowane spożywaniem posiłków, które nie są dobrze przyjmowane przez dany organizm. Zaleca się zatem, by odstawić produkty mleczne na 2-3 tygodnie. Dzięki temu można wykluczyć obecność lub potwierdzić nietolerancji laktozy.
Powolne spożywanie posiłków
Aby wyeliminować wzdęcia brzucha, ważne jest nie tylko to, co się je, ale także w jaki sposób. Jedną z przyczyn tej dolegliwości jest połykanie powietrza. Z tego względu należy spożywać posiłku w spokoju i bez pośpiechu. Najlepiej również unikać jedzenia na stojąco. Zamiast tego warto wygospodarować sobie wolną chwilę i usiąść w zacisznym miejscu.
Krokiem w dobrą stronę jest także rozłożenie posiłków na mniejsze, ale częstsze porcje. Optymalnym podziałem będzie wprowadzenie 3-5 potraw dziennie, w zależności od zapotrzebowania.
Regularny ruch i aktywność fizyczna
Popularne stwierdzenie: „ruch to zdrowie” okazuje się prawdziwe również wtedy, gdy pojawiają się wzdęcia. Powiększenie obwodu brzucha spowodowane nadmiarem gazów w przewodzie pokarmowym może być minimalizowane poprzez ruch. Umiarkowana aktywność fizyczna pomaga w redukcji nieprzyjemnych symptomów i pobudza układ trawienny do pracy.
Dodatkowo nie trzeba zaczynać od zaawansowanych sportów. Codzienny spacer, jazda na rowerze czy krótki jogging również zaliczają się do listy sposobów, jak odgazować jelita.
Spożywanie odpowiedniej ilości płynów
Przyjmowanie zalecanej dawki płynów jest wsparciem dla układu trawiennego. W przypadku wzdęć w obrębie jamy brzusznej sugeruje się spożywanie ok. 2-2.5 l napojów dziennie. Ważne jest, by stronić od produktów gazowanych. Zamiast tego lepiej sięgnąć po wodę lub herbatki ziołowe poprawiające motorykę jelit.
Suplementy diety w walce ze wzdętym brzuchem
Przyczyną gazów i wzdętego żołądka mogą być zaburzenia trawienia. Ulgę mogą przynieść wówczas suplementy diety z enzymami. Takie produkty należy stosować jedynie jako wsparcie przy diecie, nie zaś jej substytut. Połączenie zdrowego jadłospisu i odpowiednich preparatów to ścieżka, dzięki której można złagodzić uciążliwe wzdęcia w jamie brzusznej.
Sprawdź: Jak wypuścić gazy z jelit: X sposobów na pozbycie się wzdęć
Kiedy może być potrzebna interwencja specjalisty?
Uczucie tzw. „balona w brzuchu” może od czasu do czasu spotkać każdego. Ulgę przy sporadycznych dolegliwościach przynoszą zmiany żywieniowe, suplementy diety oraz aktywność fizyczna. Gdy jednak pojawiają się przewlekłe, bolesne wzdęcia i nabrzmiały, twardy brzuch, należy zasięgnąć opinii specjalisty. Mogą być to symptomy nieprawidłowości w jelicie grubym, jelicie cienkim lub innych narządach wewnętrznych.
Bibliografia:
- Modesto, Andre, et al. „Meta-analysis of the composition of human intestinal gases.” Digestive Diseases and Sciences (2022): 1-18.
- Słomka, Marta, and Ewa Małecka-Panas. „Wzdęcia i odbijania.” Pediatria i Medycyna Rodzinna 7.1 (2011): 30-34.
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17029608/
- Physical activity and intestinal gas clearance in patients with bloating; Digestive System Research Unit, University Hospital Vall d’Hebron, Autonomous University of Barcelona, Barcelona, Spain; Albert Villoria 1, Jordi Serra, Fernando Azpiroz, Juan-R Malagelada.
- Publication #155 compiled by William F. Norton, Publications Editor, International Foundation for Functional Gastrointestinal Disorders, Milwaukee, WI.
- https://www.nhs.uk/conditions/flatulence/
Udostępnij:
