Przemiana materii a wypróżnianie. Czy naprawdę istnieje tutaj korelacja?

Przemiana materii jest złożonym procesem, który składa się z wielu reakcji fizycznych i biochemicznych. Jej końcowym etapem jest wydalanie z organizmu produktów ubocznych i resztek, czyli wypróżnianie. Dosyć często można usłyszeć, że częstotliwość wypróżniania ma swoje odzwierciedlenie w tempie metabolizmu. Szybka przemiana materii to częste wypróżnianie, podczas gdy rzadsze wizyty w toalecie oznaczają wolną przemianę materii. Czy tak jest rzeczywiście?

Czym jest metabolizm?

Metabolizm, zwany też przemianą materii, to proces zachodzący w komórkach naszego ciała, który za pomocą reakcji biochemicznych i fizycznych ma przekształcić spożyty pokarm w możliwą do przyswojenia energię. Metabolizm dzieli się na dwa opozycyjne procesy – katabolizm, czyli proces rozkładu i anabolizm, czyli proces budulcowy.

W wyniku procesów katabolicznych, węglowodany, tłuszcze i białka dostarczone wraz z pokarmem zostają rozłożone na czynniki pierwsze i proste związki nieorganiczne. Procesom tym towarzyszy wydzielanie sporej ilości energii, która zasila ciało i pomaga utrzymać odpowiednią temperaturę, pozwala na kurczenie się mięśni czy usuwanie metabolitów z organizmu. 

Procesy anaboliczne są z kolei niezbędne do budowania tkanek – zwłaszcza tkanki mięśniowej. Jest to proces przeciwny do katabolizmu i by mógł zostać przeprowadzony, potrzebuje dostarczenia energii z zewnątrz.

U dzieci i młodzieży (ze względu na intensywny wzrost) przeważają procesy anaboliczne, które pobierają znaczne ilości energii. Wraz z wiekiem ich ilość się zmniejsza, przeważają procesy kataboliczne, a tempo przemiany materii zwalnia, gdyż ilość energii potrzebnej ciału na wzrost i odbudowę jest mniejsza.

Czym jest prawidłowe wypróżnianie?

W gastrologii i proktologii nie ma jednej sztywnej ilości wypróżnień, która byłaby nazywana prawidłową. Przyjmuje się pewien zakres normy – zdrowa osoba dorosła może oddawać stolec do trzech razy na dobę, jak również rzadziej, nawet jeden na trzy dni. Należy przy tym zauważyć czy stolec ma prawidłowy kolor i konsystencję, a sama czynność defekacji nie powoduje dyskomfortu. 

O zaparciach mówi się, gdy stolce oddawane są rzadziej niż 3 razy na tydzień, a o biegunce, gdy stolce mają zbyt luźną konsystencję i jest ich 3 lub więcej w ciągu dnia.

Przemiana materii a wypróżnianie – czy jedno wpływa na drugie?

Częstotliwość wypróżniania się, podobnie jak i jego jakość, nie mają nic wspólnego z tempem metabolizmu. To, jak często trzeba udać się do toalety, zależne jest od przebiegu procesów trawienia, a nie szybkości przemiany materii.

Rzadkie wypróżnianie czy zaparcia mogą świadczyć o niedoborze błonnika lub zbyt małej podaży wody, ale nie oznacza to, że ich powodem jest zła lub wolna przemiana materii. Również zbyt częste wypróżnianie, a nawet biegunki są wynikiem jakiegoś problemu przewodu pokarmowego i nie mają nic wspólnego z szybką przemianą materii. Co więcej, częste chodzenie do ubikacji niekoniecznie będzie pomocne w procesie gubienia wagi.

Częste wypróżnianie a chudnięcie 

Wiele osób błędnie uważa, że szybka przemiana materii oznacza częste wypróżnianie i w efekcie przyspieszoną utratę wagi. Ważąc się tuż przed i tuż po wypróżnieniu można zauważyć spadek wagi, jednak będzie to wyłącznie masa stolca. Dodatkowo częste podczas wypróżnienia uwalnianie gazów sprawia, że można poczuć się lżej. Nie jest to jednak związane ze stałym spadkiem wagi, a wyłącznie ze zmniejszeniem wzdęcia.

Aby efektywniej gubić kilogramy, należy zatem dążyć nie do zwiększenia częstotliwości wypróżnień, ale do poprawy tempa przemiany materii.

Jak przyspieszyć metabolizm?

Tempo przemiany materii jest kwestią indywidualną. Pewnym jest, że po ukończeniu około 30. roku życia metabolizm stopniowo zwalnia, stąd częste problemy z wagą nawet u osób, które wcześniej nie tyły bez względu na rodzaj posiłków. Metabolizm można jednak częściowo przyspieszyć, stosując się do paru prostych zasad.

• zdrowe śniadanie – najlepiej do 30 minut po obudzeniu (żeby uniknąć porannego głodu). Pożywne śniadanie pozwoli uniknąć spadków energii w ciągu dnia i zapobiegnie podjadaniu niezdrowych przekąsek;
• 5 posiłków dziennie – zamiana 3 dużych posiłków na 5 mniejszych sprawi, że trawienie będzie przebiegało szybciej, a organizm będzie otrzymywał regularną porcję substancji do produkcji energii;
• woda – 8 do 10 szklanek na dobę to minimum. Niedobór wody spowalnia wszystkie procesy organizmu, nie tylko metabolizm;
• więcej roślin – warzywa i owoce są źródłem witamin i minerałów, które biorą udział w wielu reakcjach biochemicznych (czyli w procesie przemiany materii). Warto więc zmodyfikować codzienną dietę na bardziej roślinną;
• aktywność fizyczna – sport nie tylko sprawia, że znikają nadprogramowe kalorie, ale zużywając energię powstałą w procesach metabolicznych, zmusza organizm do szybszej produkcji energii, czyli przyspieszenia metabolizmu;
• sen i relaks – odpowiednia ilość snu i codzienna relaksacja mają wpływ na obniżenie poziomu hormonów stresu, w tym kortyzolu, którego długofalowy nadmiar zaburza procesy metaboliczne.

Udostępnij:

• Facebook
• Mail
• Link