Spis treści:
- Charakterystyka babki płesznik
- Działanie babki płesznik – właściwości i zastosowanie rośliny
- Dawkowanie babki płesznik
- Jak stosować nasiona psyllium?
- Możliwe efekty uboczne i działanie niepożądane
- Babka płesznik – kiedy najlepiej ją przyjmować?
Co to jest babka płesznik? Charakterystyka rośliny
Babka płesznik (babka śródziemnomorska) należy do rodziny babkowatych Plantago L. i pochodzi z zachodniego rejonu Morza Śródziemnego, północnej Afryki i zachodniej Azji. W Polsce znana jest pod nazwą Plantago psyllium lub Plantago afra. Na Lubelszczyźnie zwana jest pchlicą bądź płesznicem, a na Mazowszu – pchlim nasieniem4.
Roślina budzi zainteresowanie ze względu na swoje lecznicze działanie oraz liczne właściwości wspomagające procesy fizjologiczne zachodzące w organizmie człowieka. Do jej głównych cech należy z pewnością wysoka zawartość błonnika, przez co jest niezwykle pomocna we wspomaganiu pracy jelit.
Łupiny nasion Plantago psyllium zawierają 85% błonnika, w większości rozpuszczalnego w wodzie. To składnik, który potrafi pochłonąć ilość płynu stanowiącą 40-krotność jego wagi, zamieniając się w żelową masę, pobudzającą układ trawienny do działania. Ale na tym nie kończy się dobroczynny wpływ tej rośliny. Babka płesznik ma również inne zastosowanie.
1https://www.healthline.com/health/psyllium-health-benefits#laxative dostęp z dnia 06.07.
2Król D., Babka płesznik (Plantago psyllium L.) – wartościowa roślina lecznicza, „Postępy Fitoterapii” 2009, nr 4, s. 256-259.
3Ibidem, s. 256-259.
4Ibidem, s. 256-259.
Działanie babki płesznik – właściwości i zastosowanie rośliny
Działanie babki płesznik było znane już za czasów medycyny ludowej, w której nasiona Plantago psyllium stosowano jako środek wykrztuśny, przeciwkaszlowy, w zapaleniu oskrzeli oraz w przypadku czerwonki. Przypisywano mu właściwości przeciwbakteryjne i moczopędne. Uważano, że ma działanie przeciwbólowe w chorobach reumatycznych i artretyzmie. Stosowano je zewnętrznie w podrażnieniu skóry5.
Ta wartościowa roślina lecznicza obecnie również cieszy się dużym powodzeniem. Stosuje się ją jako środek wspomagający pracę wątroby, wspierający leczenie niektórych schorzeń (np. chorobę wrzodową lub zespół jelita drażliwego) oraz łagodzący dolegliwości z nimi związane. Kiedy jeszcze warto stosować babkę płesznik?
Babka płesznik na zaparcia
Jak już wiadomo, nasiona i łuski nasion babki płesznik zawierają duże ilości błonnika i stanowią jego naturalne źródło. Taka zawartość błonnika wpływa korzystnie na procesy trawienne. Babkę płesznik można więc stosować jako środek pomocniczy w leczeniu zaparć. Jej spożywanie stanowi bowiem wsparcie dla perystaltyki jelit.
Warto podkreślić, że nasiona babki płesznik:
- zwiększają lepkość treści jelitowej;
- regulują czas przejścia mas kałowych przez jelita;
- regulują częstotliwość wypróżniania;
- łagodzą objawy w biegunkach różnego pochodzenia6.
Jednak nie tylko jelita korzystają z dobrodziejstw, wynikających z babki płesznik – właściwości rośliny wspomagają pracę całego układu pokarmowego. Trzeba wspomnieć, że babka płesznik wpływa również na wzrost liczby dobrych bakterii jelitowych, a tym samym poprawia florę bakteryjną w jelitach7.
Obniżenie cholesterolu dzięki babce płesznik
Babka płesznik może przyczynić się do utrzymania prawidłowego poziomu cholesterolu. Okazuje się bowiem, że znajdujące się w niej pektyny wydalają z organizmu żółć wraz z cholesterolem. Spożywanie babki płesznik może więc wpływać na poprawę poziomu lipidów.
Udowodniono, że codzienne przyjmowanie psyllium przez co najmniej sześć tygodni jest skutecznym sposobem dla osób otyłych lub z nadwagą na obniżenie poziomu cholesterolu przy bardzo niewielu skutkach ubocznych8.
Możliwe działanie na hemoroidy
Udowodniono, że babka płesznik wykazuje korzystne działanie na hemoroidy. Zażywanie babki płesznik jest polecane osobom cierpiącym na hemoroidy – ziele koi ból oraz świąd, a także zmniejsza krwotoki9. Tak więc poza wspomaganiem procesu leczenia i łagodzenia dolegliwości związanych z tym schorzeniem, babka płesznik może przynieść ulgę osobom, zmagającym się z hemoroidami.
Babka płesznik na odchudzanie
Babka płesznik jest powszechnie znana jako środek wspierający kuracje odchudzające i oczyszczające organizm. Wysoka zawartość błonnika w nasionach usprawnia pracę jelit, tym samym pobudzając przemianę materii i oczyszczanie organizmu z toksyn. Należy też podkreślić, że nasiona – zalane wodą w celu spożycia – pęcznieją i tworzą kleisty płyn, który wypełnia żołądek, co może wzmagać uczucie sytości.
Nasiona psyllium na trądzik i niedoskonałości skóry
Babka płesznik znalazła zastosowanie jako środek wspomagający przy schorzeniach skórnych. Ale nie tylko. Napar zawierający śluz z nasion babki płesznik można stosować w postaci okładów przy chorobach skóry, takich jak atopowe zapalenie skóry (i inne stany zapalne skóry), trądzik różowaty i łuszczyca. Ponadto mogą ją stosować osoby zmagające się z suchą skórą, gdyż okład ma właściwości nawilżające i odżywcze10.
Łagodzenie zespołu jelita drażliwego
Stosowanie babki płesznik przez chorych z zespołem jelita drażliwego, powoduje częściowe ustąpienie dolegliwości na więcej niż 2 tygodnie w miesiącu. Badania udowodniły, że osoby przyjmujące błonnik rozpuszczalny, obecny we wspomnianej roślinie, w porównaniu do placebo miały częstsze ustąpienie dolegliwości (na dłużej niż 2 tygodnie w miesiącu)11.
Stosowanie babki płesznik może być więc pomocne w bólach brzucha, wywołanych zespołem jelita drażliwego. Trzeba też podkreślić, że babka płesznik wykazuje także działanie ochronne na błonę śluzową jelit, ponieważ nawilża je i powleka od wewnątrz cienką warstwą ochronną12.
Dawkowanie babki płesznik
Należy pamiętać, że każde spożycie ziaren płesznika należy koniecznie popić dużą ilością wody. Trzeba również zwracać uwagę na jej właściwe dawkowanie. Zalecana ilość produktu dla dzieci to dawka czterokrotnie mniejsza niż dla dorosłych i wynosi 2 łyżeczki, a dla dorosłych maksymalnie 813. Babkę płesznik najlepiej spożywać rano i wieczorem. A jak smakuje babka płesznik? Ma ona neutralny smak, który powinien być raczej obojętny dla osoby spożywającej.
Jeśli chodzi o dawkowanie produktu Colon C, który zawiera w swoim składzie łupiny babki płesznik, to zaleca się jego spożywanie wg następującego schematu: 2 razy dziennie należy zmieszać 1 czubatą łyżeczkę (5 g) z 1/2 szklanki płynu (np. wody, soku etc.) i wypić przed posiłkami rano i wieczorem. Po spożyciu trzeba przyjąć dodatkową porcją płynu.
Babka płesznik – jak stosować jej nasiona?
Nasiona babki płesznik można spożywać w formie naparu, którego przygotowanie jest wyjątkowo proste. Wystarczy bowiem zalać nasiona wodą, pozostawić na kilka minut i gotowe! Pod wpływem wody nasiona pęcznieją i pokrywa je charakterystyczna, śluzowa powłoka. Tak przygotowany napar nadaje się do picia. Dobre rozwiązanie stanowi również produkt Colon C, w którym babka płesznik występuje w zmielonej formie. W tym przypadku wystarczy gotowy proszek zmieszać z płynem i wypić.
Możliwe efekty uboczne i działanie niepożądane
Chociaż babka płesznik jest rośliną dobrze zbadaną i cenioną za swoje zalety, to trzeba jednak mieć na uwadze przeciwwskazania do jej stosowania, a także skutki uboczne, które może powodować. Roślina ta, ze względu na dużą zawartość błonnika, nie jest wskazana osobom cierpiącym na niedrożność jelit, stany skurczowe lub bóle brzucha niewiadomego pochodzenia. Nie jest ona polecana również przy chorobach przełyku, wątroby czy układu pokarmowego, refluksie, zgadze, stomii lub silnych biegunkach.
Babka płesznik w zbyt dużych ilościach może oddziaływać niekorzystnie. Wysoka zawartość błonnika przyjęta w nadmiarze może bowiem spowodować zbyt duży efekt przeczyszczający. Dlatego babkę płesznik należy przyjmować zgodnie z ustaloną normą i pamiętać o zwiększonej podaży wody. Warto jednak podkreślić, że działania niepożądane wynikające z przyjmowania babki płesznik są rzadkie.
Babka płesznik – kiedy najlepiej ją przyjmować?
Jak widać, babka płesznik ma rozległe zastosowanie, a jej właściwości są pożądane. Warto przypomnieć, że babka płesznik wspiera:
- układ pokarmowy;
- układ odpornościowy;
- układ skórny.
Warto ją przyjmować wtedy, gdy pojawia się potrzeba wzmocnienia procesów trawiennych, odpornościowych bądź też kuracji odchudzających. Jednak nie tylko właściwości babki płesznik zasługują na uwagę. Trzeba podkreślić inne zalety tej rośliny:
- nadaje się do spożywania w różnej formie – w postaci naparów lub proszku. Można ją dodać do wody, soku itd;
- jest bezpieczna w stosowaniu, choć oczywiście należy mieć na uwadze zalecenia dotyczące dawkowania, przeciwwskazania oraz skutki uboczne;
- mogą ją przyjmować dorośli i dzieci.
Wszystko to sprawia, że babka płesznik jest wartościową rośliną leczniczą o szerokim spektrum zastosowania. Jej spożywanie może przynieść szereg korzyści dla funkcjonowania całego organizmu.
5Król D., op.cit., s.256-259.
6https://www.healthline.com/health/psyllium-health-benefits#laxative dostęp z dnia 06.07.dostęp z dnia 06.07.
7Ibidem, dostęp z dnia 07.07.
8Ibidem, dostęp z dnia 07.07.
9Król D., op.cit., 256-259.
10Ibidem, s. 256-259.
11https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/14984370/ dostęp z dnia 07.07.
12https://www.healthline.com/health/psyllium-health-benefits#laxative dostęp z dnia 06.07.
13https://rejestrymedyczne.ezdrowie.gov.pl/api/rpl/medicinal-products/11757/characteristic dostęp z dnia 07.07.
Bibliografia:
- Król D., Babka płesznik (Plantago psyllium L.) – wartościowa roślina lecznicza, „Postępy Fitoterapii” 2009, nr 4, s. 256-259.
- https://www.healthline.com/health/psyllium-health-benefits#laxative
- https://rejestrymedyczne.ezdrowie.gov.pl/api/rpl/medicinal-products/11757/characteristic
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/14984370/
